Arkeolojik Verilerin Işığında
Ortaçağ Komana’sı:
Çok Disiplinli Bir Yaklaşım
Mustafa Nuri TATBUL
 
Mustafa Nuri Tatbul 1978 yılında Devrek’te doğmuştur. Lisans öğrenimini 2004 yılında Ankara Üniversitesi, Latin Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı’nda tamamladıktan sonra 2005 yılında Pennsylvania Üniversitesi, Klasik Filoloji Bölümü’nün Post-Baccalaureate Programında lisans sonrası eğitimine devam etmiştir. Tatbul, 2007 yılında Leiden Üniversitesi, Arkeoloji Bölümü’nde Yüksek Lisans derecesi almaya hak kazanmıştır. 2010 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yerleşim Arkeolojisi Doktora Programı’na kabul edilmiş, 2011-2016 tarihleri arasında aynı zamanda Araştırma Görevlisi olarak görev aldığı Yerleşim Arkeolojisi Anabilim Dalı’nda 2017 yılında doktorasını tamamlamıştır.
Mustafa Nuri Tatbul doktora öğrenimi sırasında Doç. Dr. Evangelia Ioannidou-Pişkin’in kurucusu ve yöneticisi olduğu ODTÜ Yerleşim Arkeolojisi Çevresel Arkeoloji Araştırma Birimi’nde Laboratuvar Asistanlığı görevini üstlenmiş, arkeozooloji ve arkeobotani alanlarında eğitim almıştır. Tatbul, 2010 yılından bu yana Komana Arkeolojik Araştırma Projesi’nde ekip üyesi olarak görev almaktadır.
Tatbul, Doktora Programı’ndan mezun olduktan sonra “Changing Dynamics in the Middle Byzantine Komana Pontica, Central Black Sea, Turkey” başlıklı projesiyle, 2017-2018 ANAMED-GABAM (Koç University, Research Center for Anatolian Civilizations ve Stavros Niarchos Center for Late Antique and Byzantine Studies) doktora sonrası bursuna hak kazanarak Koç Üniversitesi, Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi’nde bir akademik yıl boyunca çalışmalarını sürdürmüştür. Tatbul, 2017-2018 George Maxim Anossov Hanfmann (ARIT) (The American Research Institute in Turkey-Türk-Amerikan İlmi Araştırmalar Derneği) doktora sonrası bursu ile Dumbarton Oaks, Washington DC’de aynı konuda araştırmalarına devam etmiştir. 
2018 yılında “Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017 Yılı Doktora Tez Ödülü”nü ve “ODTÜ 2017 Yılın Doktora Tezi Kalbiye Tansel Yayın Ödülü”nü almaya hak kazanmıştır. 
Komana antik yerleşiminde 2004 yılından bu yana yürütülen arkeolojik araştırmalar, Karadeniz bölgesi arkeolojisinin farklı dönemlerinin aydınlatılması açısından önemli katkılarda bulunmaktadır. Araştırmalar yalnızca bu yerleşimin geçmişini anlamak üzere arkeolojik bulguların ortaya çıkarılması ile sınırlı kalmamış, disiplinlerarası bir yaklaşım benimseyerek yerleşimi çevresi, kaynakları, yapısal, sosyal ve kültürel özellikleri ve ekonomisi ile birlikte anlamayı hedeflemiştir. Bu amaçla bir yandan çok farklı alanlarda çalışan uzmanlarla akademik iş birlikleri kurmuş diğer yandan da bünyesinde yetişen genç akademisyenlerin çalışmalarında farklı yaklaşım ve yöntemleri uygulamaları konusunda cesaretlendirerek daha ileri bilgi edinilmesinin önünü açmıştır.
Bu kitap, Komana araştırma ekibinin 10 yıl boyunca bir üyesi olarak gerek arazi çalışmalarında gerekse verilerin değerlendirilmesinde görev almış Dr. Mustafa Tatbul'un hem Komana ve Karadeniz arkeolojisine hem de özellikle Ortaçağ arkeolojisine somut katkılarını ortaya koyan tez çalışmasının derlemesidir.
Türkiye'de Ortaçağ arkeolojisi ağırlıklı olarak Sanat Tarihi alanı kapsamında algılanmış, uzun yıllar Bizans, Beylikler ve Selçuklu dönemleri anıtsal yapılar ölçeğinde ve kültürel buluntu tipolojisi ile değerlendirilmiştir. Bizans dönemini aydınlatmaya yönelik arkeolojik kazı ve araştırmalar da Türk dönemi araştırmalarına göre daha zengin ve sayıları da kıyasla daha fazladır. Bu durumla ilişkili olarak da Türklerin Anadolu'ya girmeleri ile başlayan süreç yeterince anlaşılmamış, kazılarda bu kadar "geç" dönemlerin buluntuları hızla kaldırılmış, dolayısıyla da Anadolu'da önemli değişimlere sebep olan sosyal, kültürel, ekonomik, idari ve toplumsal süreçler aydınlatılamamıştır. Bu kitapta göz ardı edilmiş bu döneme odaklanılmış ve yukarıda bahsedilen süreçlerin anlaşılabilmesi için arkeolojik veri analiz edilmiştir. Ayrıca, arkeolojik tabakalarda bulunan tüm veriler bütüncül olarak ele alınmış, disiplinlerarası bir yaklaşım benimsenmiş, mekânsal analiz ve istatistiksel yöntemlere başvurularak değerlendirilmiştir.
Anadolu Ortaçağ'ında gündelik yaşamı, üretim ve tüketim alışkanlıklarını mekan perspektifinden yola çıkarak Komana özelinde ele alan ama daha da önemlisi Türk dönemi araştırmalarında değerli katkıları olan bu çalışmayı beğeni ile okuyacağınızı umarız.